T.C.

Danıştay

İdari Dava Daireleri Kurulu

2020/90 E.,

2020/1804 K.,

12/10/2020 T.

İLK DERECE MAHKEMESİ: "yapılan toplulaştırma projesi sonucunda oluşan yeni durum ile su arkı ve kamışlık alanların bir kısmının … ada, …parsel sayılı taşınmaz içine dahil edilerek davacı adına tahsis edildiği, su arkı ve kamışlık alanların konumu dikkate alınmadığı için davacıya ait taşınmazın bulunduğu alanda 3083 sayılı Kanun kapsamında yapılan arazi toplulaştırma işlemi sonucu davacıya eş değer bir yerden ve eş değer özellikli bir alandan tahsis yapılmadığı, dava konusu taşınmazın toprak endeks değerleri dikkate alınmaksızın uygulama gerçekleştirildiğinden toprak derecelendirilmesinde ve sınıflandırılmasında rayiç bedel, ürün çeşidi, verimlilik, toprağın özellikleri, yerleşim yerine ve sulama alanına uzaklığı ve konumu gibi hususların gözetilmediğinin anlaşıldığı, ayrıca yapılan toplulaştırmanın teknik kriterlere uygun olmadığı sonuç ve kanaatine varıldığından, davacının taşınmazında yapılan toplulaştırma işleminde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir."

-Danıştay Onuncu Dairesinin 27/06/2019 tarih ve E:2019/867, K:2019/5158 sayılı kararıyla; "yeni parselin bir kısmının su arkı ve kamışlık alanda kaldığı ve 2 metrelik kot farkı bulunduğu hususuna ilişkin olarak, toplulaştırma çalışmalarının parsel tahsisi yanında tarla içi geliştirme hizmetleri niteliğindeki drenaj, toprak koruma, toprak ıslahı, tesviye, ağaç ve çalı temizleme, taş temizleme, yan dere ıslahı gibi toprak endeksine negatif etki sağlayacak olumsuzlukların giderilmesini de kapsadığı ve davalı tarafça da bozuklukların bu çalışmalarla giderilebilecek olduğunun beyan edildiği gözetildiğinde, arazinin doğal yapısı gereği olan anılan olumsuzlukların dava konusu işlemin iptalini gerektirecek nitelikte görülmediği"

ISRAR KARARI: "davalı idarece toplulaştırma sonucunda davacıya eş değer bir yerden ve eş değer özellikli bir alandan tarıma elverişli parsel verilmesi veya verilen parselin tarıma elverişli hale getirilmesi gerektiği"

"Davalı idare tarafından müdahil … Yapı Nakl. Turz. Gıd. Eml. San. ve Tic. Ltd. Şti.'ne ihale edilen toplulaştırma ve tarla içi geliştirme hizmetleri işine, 2009 yılında başlandığı, 2013 yılında tamamlandığı ve tapuya tescilleri sağlanarak tapu senetlerinin davacıya teslim edildiği, dosya içerisinde yer alan davalı idare ile müdahil şirket arasında imzalanan ihale sözleşmesine göre işin adının "33000 Ha alanda Arazi Toplulaştırma ve 791 km tarla içi yol yapımı işi" olduğu, anılan proje kapsamında tarla içi geliştirme hizmetleri niteliğindeki drenaj, toprak koruma, toprak ıslahı, tesviye, ağaç ve çalı temizleme, taş temizleme, yan dere ıslahı gibi unsurların bulunmadığı,

Kaldı ki, söz konusu ihale dahilinde anılan hizmetlerin olduğunun kabul edilmesi halinde dahi anılan işin 2013 yılında tamamlanarak kesin kabulünün yapıldığı, bu durumun dava dosyasında yer alan davalı idare tarafından Sarıoğlan Belediye Başkanlığı'na yazılan … tarih ve … sayılı yazıda geçen "proje kapsamında Sarıoğlan İlçe Merkezde stabilize yol yapımı ve kazı-dolgu çalışmalarının tamamlandığının maliklere duyurulması..." şeklindeki talepten de anlaşıldığı,

Ayrıca müdahil şirket tarafından verilen ve Mahkeme kayıtlarına 13/12/2018 tarihinde giren müdahale talep dilekçesinde de "söz konusu işin bitirilerek idarece kesin kabulünün yapıldığı ve teminat mektuplarının teslim edildiğinin..." belirtildiği, dolayısıyla bu aşamada anılan proje kapsamında bilirkişi raporuyla belirlenen eksikliklerin giderilebilmesinin mümkün olmadığı,

Diğer yandan, davacının taşınmazını kapsayacak şekilde yapılan arazi toplulaştırması kapsamında, davacıya toplulaştırma sonucu tahsis edilen tarım arazisinde zirai faaliyet yapılmasını engelleyici unsurların varlığının davalı idarece de kabul edildiği ve bu eksikliklerin tarla içi geliştirme projesi kapsamında giderileceği beyan edilmesine rağmen 12/12/2018 tarihinde yapılan keşif esnasında da görüldüğü üzere belirlenen eksikliklerin giderilmediği, giderilmesine yönelik olarak devam eden bir çalışmanın varlığı hususunda da davalı idare tarafından dava dosyasına herhangi bir bilgi ve belgenin de sunulmadığı,

Bu durumda; davalı idarece toplulaştırma sonucunda davacıya eş değer bir yerden ve eş değer özellikli bir alandan tarıma elverişli parsel verilmesi veya verilen parselin tarıma elverişli hale getirilmesi gerektiği,

Arazi toplulaştırmasının tarla içi geliştirme hizmetlerini de kapsadığının düşünülmesi halinde dahi toplulaştırma kapsamında arazi dağıtımının 2013 yılında yapıldığı dikkate alındığında, aradan geçen zaman diliminde davacının taşınmazı yönünden tarla içi geliştirme hizmeti kapsamında herhangi bir düzenleme yapılmadığı ve bu nedenle davacının taşınmazının bir kısmında tarımsal faaliyet yapamadığının anlaşıldığı,

Bu haliyle; davacı tarafından toplulaştırma sonrasında tahsis edilen arazi üzerindeki tarımsal faaliyeti engelleyici unsurların tarla içi geliştirme hizmetleri projesi kapsamında giderileceği varsayımıyla karar verilemeyeceği gerekçesi eklenmek suretiyle, dava konusu işlemin iptali yolundaki ilk kararda ısrar edilmiştir."